Landbouwgewassen

Fryslân is vanouds een landbouwprovincie. Op de proeftuinen van de Friese Maatschappij van Landbouw werden onder meer Friese aardappel- en vlasrassen ontwikkeld. Hoveniers selecteerden hun eigen wortelen en koolrapen. Bovendien werden door het Werkverband Friese Rassen meerdere door particulieren en uit genenbanken aangetrokken Friese of met Fryslân verwante landbouwgewassen verzameld. De collectie omvat onder tussen meer dan honderd rassen. Een deel ervan (zie de Website van het Werkverband) wordt als zaad verkocht.

sintjansrogge8De in de collectie voorkomende meelvruchten werden niet in de provincie ontwikkeld, ze kwamen er vroeger wel voor, er kon nog zaad van worden aangetrokken. Het gaat om rogge- tarwe-, gerst- en haversoorten. Op de Friese terpen werd al gierst verbouwd. Grijze Zandboekweit en Zwarte Veenboekweit (ook Beetster Boekweit genoemd) horen er ook bij. 

Tot de peulvruchten behoren een groot aantal droge bonen en slabonen, zoals de Gele Friese Woudboon en het Koudumer Boontje. Dat zijn stambonen, tot de stokbonen behoren onder meer de Rinox en de Roodbonte Friese Stokboon. In Koudum werd een stamsnijboon geselecteerd, tot de pronkbonen behoren de jannumer en de kollummer variant. Er zijn ook in de provincie ontwikkelde tuin- en veldbonen. Bovendien behoren een capucijner, een peul en een tweetal erwten tot de collectie, evenals de linzen die ook al op de Friese terpen werden geteeld. 

Dan zijn er de olievruchten.In Fryslân werd vanouds veel vlas geteeld. Dr. J.C. Drost selecteerde uit het Friese Witbloeivlas een elftal variëteiten. Ze werden door H. Sterk en in genenbanken in stand gehouden. Tot dit onderdeel behoren ook de reeds op de terpen verbouwde Huttentut, een tweetal koolzaden, het Raapzaad, het Karwijzaad, de Herik, de Hennep en de bij enkele voormalige kloosters gevonden Hop die bij het brouwen van bier werd gebruikt. 

De Berlikumer Ui, de Berlikumer Wortel Bierma, de Berlikumer Wortel Pik, Westra's Lange Dunne Herfstwortel en de Cichorei behoren tot de in de collectie opgenomen ui- en wortelgewassen. 

Fryslân heeft een groot aantal aardappelrassen voortgebracht.

De collectie omvat een representatieve lijst van ruim dertig grotendeels niet meer door de handelshuizen en het particulier initiatief in stand gehouden rassen. Ze worden verzorgd door een bij het Platform behorende aardappelwerkgroep. Door de leden worden ze elk jaar op een tweetal plekken geteeld, om ze niet verloren te laten gaan. Sommigen ervan zijn ziek geraakt, ze worden zo mogelijk vervangen. 

Van belang zijn ook de Koudumer Bloemkool, twee varianten rabarber, de Fries-Groninger Witte Klaver en de Sumarder Oorlogstabak

Bij de downloads op deze website kan de brochure over dit onderwerp worden opgeroepen.